බෝධි සත්ව සංකල්පය තැන පුදුම හිතෙන ආකාරයේ කාල පරිච්ඡේදයන්

තේවිජ්ජවච්ඡගොත්ත සූත්‍රයේ තමන්ට සර්වඥතා ඥාණය නොමැති බව ප්‍රකාශ  කරමින්,  තමන්  වෙත  ඇති  ඥාණයන්  පිලිබඳ  කල  සඳහන  ගැනද  විමසීමක්  කරන්නට කැමැත්තෙමු. එම සූත්‍රයේ ඉතිරි කොටස පහත සඳහන් ලෙසට දක්වා තිබේ.

’වච්ඡය, ශ්‍රමණ ගෞතම තෙම ත්‍රිවිද්‍යාවෙන් යුක්තය යයි කියන්නේ නම් එය අසත්‍යයක් නොවේ, සත්‍යයකි. මම වනාහි යම්තාක් කැමති වෙමි නම් අනේක ප්‍රකාර පෙර විසූ භවයන් සිහි කරමි. ජාති එකක් ජාති  දෙකක්……  මෙසේ  අනේක  ප්‍රකාර  වූ  පෙර  විසුම්  සිහිකරන  පූර්වේ  නිවාසානුස්මෘති ඥානය ඇත්තෙමි. චුතුපපාත ඥාණය (සත්වයන්ගේ චුතිය හා උපත දන්නා නුවණ) ඇත්තෙමි. ආශ්‍රවක්ෂය කර ඥානය (කෙලෙස් මැඩ පවත්වන නුවණ) ඇත්තෙමි. වච්ඡය, මේ කියන ලද ති්‍රවිද්‍යාව මා සතුව ඇත. යමෙක් එA බව ප්‍රකාශ කරන්නේ නම් එය අසත්‍යයක් නොවන්නේය. සත්‍යයක්ම වන්නේය. මට එය නින්දා පිිණිස නොවන්නේය.’

තේවිජ්ජ නොහොත් ත්‍රිවිද්‍යාව මෙම සූත්‍ර නාමය අනුව වච්ඡහොත්ත පරිබ්‍රාජකයාද සතුව තිබූ බව වටහා ගැනීම අපහසු නොවන්නේය. එසේනම් බුදුන් වහන්සේට අසමසම යන ගෞරව නාමය යෙදීම එතරම් උචිත නොවන බව පැහැදිලි වන්නේය. උන් වහන්සේට උරුම ව තිබූ ත්‍රි විද්‍යා ඥාණය  එම යුගයේ  අන්  අයටද  තිබූ  බව  ඉතාමත්ම  පැහැදිලි  කරුණකි.  මෙම  කරුණද  සත්‍ය  වේෂණයකට ලක් කිරීම අපගේ පරමාර්ථයයි. ත්‍රිවිද්‍යාවෙන් ගවේෂණයකට ලක් කළ හැකි වන්නේ.පූර්වේනිවාසානුස්මෘති ඥානය පමණි. චුතුපපාන හා ආශ්‍රව ක්ෂය කර ඥානයන් පිළිබඳ විචාරයක යෙදීම කල නොහැකි කාර්යයකි. පෙර ඉපදීම් පිලිබඳ සඳහන් කරුණු පිලිබඳ කරුණු සොයා බැලීමක් කල හැක. කෙලෙස් මැඩ පවත්වන (ආශ්‍රව ක්ෂය කර ඥානය) හා සත්වයින් චුතවන හා උත්පත්ති ලබන (චුතුපපාත ඥානය) දැනුම අනාගත ප්‍රකාශනයන් පමණක් වන අතර එවා ගැන ඓතිහාසිකව හා විද්‍යාත්මකව  ගවේෂණයක  යෙදෙන්නට  ඉඩක්  නොමැත.  එසේම  විචාරයකට  ලක්කළ  හැකි පූර්වේනිවාසානුස්මෘති ඥාණය පදනම් විරහිත එකක් නම් තර්කානුකූලව ඉතිරි ඥාණයන් සම්බන්ධව ඇති ප්‍රකාශනයන්ද ප්‍රතික්ෂේප කරන්නට අනිවාර්යයෙන්ම සිදුවෙනවා.

පූර්වේනිවාසානුස්මෘති ඥානය  උපයෝගී  කරගෙන  බුද්ධත්වයට  පෙර  547  වාරයක්  විවිධ ආකාරයේ උපත් ලද බව පැවසූ කරුණු අඩංගු වන්නේ පන්සිය පනස් ජාතක පුස්තකයේය. අපණ්ණක ජාතක විස්තරයෙන් ආරම්භවී වෙස්සන්තර ජාතක විස්තරයෙන් අවසන් වන මෙම මහා ග්‍රන්ථයේ ඉතා වැගත් කරුණු රාශියන් අපට දැනගන්නට ලැබිණ. ගෞතම බුදුන්ගේ බෝධිසත්ව ජීවිතය ආරම්භ වන්නේ සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂයකට පෙර දීපංකර බුදුන් කාලයේ සුමේධ නමින්ය. සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂය යනු අසංඛ්‍ය සතරක් හා කල්ප ලක්ෂයක් යන කාලයයි. අසංඛ්‍ය යනු අංක එක ඉදිරියේ බින්දු 51ක් යෙදීමෙන් ලැඛෙන සංඛ්‍යාවයි. (ධම_ප්‍රදීපිකාව 55 පරි – 9 පිටුව පූජාවලිය 4 පරි – 44 පිට සද්ධර්මාලංකාරය 2 පරි – 32-33 පිටු, සද්ධර්මරත්නාකරය 9 පරි – 207 පිට).

තවත් අදහසක් නම් අසංඛය යනු ගණනය කළ නොහැකි සංඛ්‍යාවක් යන්නය. බුද්ධිමත් ඔබට අප ආරාධනා කරන්නේ මෙවන් කාල  පරිච්ඡේදයන්  පිළිබඳව  පැවසීම  අතිශයෝක්තියෙනුත්  අතිශයෝක්තියක්  බව  පිලිගන්නට අපහසුතාවයක් තිබේද යන්න ගැන සිතා බලන ලෙසයි. අනිත් අතින් මුළුමහත් විශ්වයේම වයස අවුරුදු බිලියන 20කට වඩා වැඩි නොවන බවයි නූතන විද්‍යාත්මක මතය. මුළුමහත් බෝධි සත්ව සංකල්පය  තැන පුදුම හිතෙන ආකාරයේ කාල පරිච්ඡේදයන් ගැන සඳහන් වීම එහි සත්‍යතාවය ගැන නියත වශයෙන්ම සැකයක් ඇතිකර වන්නකි. නූතන නගර නම් හා මනුෂ්‍ය නම් වර්ෂ බිලියන ගණනකට පෙර එලෙසම පැවතියේ යැයි පැවසීම තවත් පුදුමයෙනුත් පුදුමයට පත් කරවන සිද්ධියකි.

දේවදූත සුත්ත වණ්නණා-දඹදිවෙහි දිග පළල

දේවදූත සුත්ත වණ්නණාවෙන් උපුටා ගෙන බුත්සරණ කර්තෘ දඹදිව සම්බන්ධව ඉදිරිපත් කරන කරුණුද ඔබගේ අවධානය සඳහා ඉදිරිපත් කරමි.

’දඹදිව දිගින් පළලින් දසදහසක් යොදුන් (10000 x 16 = සැතපුම් 160000) පමණ ඇත්තෙ යැ, එහි සාරදහසක් යොදුන් (4000 x 16 = සැතපුම් 64000) පමණ තැන් මුහුදු වියැ. තුන්දහසක් යොදුන් (3000 x 16 = සැතපුම් 48000) පමණ තැන් මිනිසුනට නිවාස වියැ, නැවත තුන්දහසක් යොදුන් පමණ තැන් හිමාලය පව_තයට අවකාශ වී යැ’යි දත්තා වූ ’බුදුන් සරණ යෙමි’ බුත්සරණ යායුතු.’ (බුත්සරණ පිටු 55)

මුළු පෘථීවි තලය සමග බෞද්ධ දඹදිවෙහි දිග පළල සසඳා බලන ලෙස ඉල්ලීමට තරම් අමනෝඥ යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කිරීමට අකැමැත්තෙමි. එය ඔබගේ බුද්ධිය කෙරෙහි කරන්නා වූ සරදමක් ලෙස හැෙඟන්නට ඉඩ ඇති නිසා එම අදහස අතහැර මා මවිතයට පත්වන්නේ කෙසේ නම් මෙවැනි කරුණු අඩංගු දහමක් තමන්ගේ විමුක්තිය උදෙසා කෙනෙක් තෝරා ගන්නේද යන්න ගැනයි.අවසාන වශයෙන් සුත්ත පිටකයේ මජ්ජිම නිකායේ (2) තේවිජ්ජවචිඡගොත්ත සූත්‍රයෙහි අඩංගු කරුණු ගැන විමසා බලමු.

“අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ එක් කලෙක විශාල මහනුවර මහා වනයෙහි කූටාගාර ශාලාවෙහි වැඩ වසන කල්හි දිනක් උදය කාලයෙහි විශාලා මහනුවර පිඩු සිඟා වැඩීම පිණිස නික්මුණු සේක. එ නුවර එක පුණ්ඩරික නම් පරිබ්‍රාජකාරාමයෙහි වච්ඡගොත්ත නම් පරිබ්‍රාජකයෙක් වාසය කරයි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පිඩු සිඟීමට තවම කල් වැඩි හෙයින් එකී වච්ඡගොත්ත පරිබ්‍රාජකයා වාසය කළ ආරාමයට වැඩි සේක. එකල වච්ඡගොත්ත පිරිවැජියා උන්වහන්සේ සුහදව පිළිගෙන ආසනයක වඩා හිඳුවා තමන් මිටි අසුනක වාඩිවී මෙසේ ඇසීය.

’ස්වාමීනී ඔබ වහන්සේ සියල්ල දනිතියිද සියල්ල දකිතියිද යන එන නිදන නොනිදන හැමවිටම පවතින සර්වඥතා ඥානයන් ඇතැයිද මා විසින් අසන ලදී. මෙය ඇත්තක්ද නැතහොත් ඔබ වහන්සේට නින්දා කරනු පිණිස වෙනත් අය විසින් ගෙතූ බොරුවක්ද යන්න දැනගනු කැමැත්තෙමි” යනුයි.

’වච්ඡය,  ශ්‍රමණ  ගෞතම  තෙම සර්වඥය, සියල්ල  දනිති, සියල්ල  දකිති යන  එන  නිදන නොනිදන හැමවිටම පවත්නා සර්වඥතා ඥානයන් ඇත යනුවෙන් මා ගැන යමෙක් ප්‍රකාශ කෙරේ නම් එය මා විසින් කියන ලද්දක් නොවේ. ඔවුහු මට බොරුවෙන් චෝදනා කරනු පිණිස මෙසේ කියති.’

ඕනෑම බෞද්ධ හෝ බෞද්ධ නොවන අයෙකුට කිසිම අයුරකින් ප්‍රශ්න කළ නොහැකි අයුරින් ඉතා පැහැදිලිව, සරලව හා ඍජුව ප්‍රකාශ කොට ඇති ඉහත අදහස්වලින් මතුවන්නේ කුමන ආකාරයක තත්වයක්ද යන්න විමසා බැලීම ඉතා වැදගත් වන්නේය. මෙයට ඉහත බෞද්ධ විද්වතුන් පැහැදිලිව ප්‍රකාශ කර සිටියේ බුද්ධත්වය යනු සර්වඥතා ඥාණය ලැබීම යනුවෙනුයි. බුදුන් වහන්සේ තම ශ්‍රී මුඛයෙන් වදාරා ඇති ඉහත කරුණු හේතු කොට ගෙන අද පවත්නා බුදු දහම හා බුද්ධත්වය පිළිබඳ සංකල්පයන් නිශ්චිත වශයෙන්ම වැරදි අවබෝධය හා විශ්වාසය මත පදනම් වූවක් බව පිළිගැනීමට ඕනෑම තරාතිරමක කෙනෙකුට සිදුවන බව අප අමුතුවෙන් කිව යුතු වන්නේ නැතැයි විශ්වාස කරන්නෙමු. මනඃකල්පිත අදහස්, ඓතිහාසිකව කිසිම පදනමක් නැති කතන්දර, අනේක අප්‍රමාණ පරස්පරයන්ගෙන් හා අවිද්‍යාත්මක භෞතික කරුණුවලින් ගහන නූතන බුදු දහම තමන්ගේ විමුක්තිය ළඟා කරගැනීමේ මාවත ලෙස තෝරා ගැනීමට පෙර නැවත නැවතත් සිතා බලන්නට අවශ්‍ය වන බව ඉහත සඳහන් සියළු කරුණු කෙරෙහි බුද්ධිමත්ව අවධානය යොමු කරන ඕනෑම කෙනෙකුට පෙනී යනු ඇතැයි අපි විශ්වාස

කරන්නෙමු. පාරම්පරිකත්වයෙන් මිදී දෙමව්පියන්ගෙන් උරුම වූ දහම හේතුකොටගෙන එ ගැන කරුණු නොවිමසා  අන්ධ  භක්තියෙන්  හා  අන්ධ  විශ්වාසයෙන්  යුක්තව  කටයුතු  කරන්නේ  නම්  අප අනිවාර්යයෙන්ම ඇද වැටෙන්නේ පතුල නොපෙනෙන අන්ධකාරය පිරී මහා අගාධයකටය. එසේ නොවී බුද්ධිමත්ව යථාර්තයෙන් හා විද්‍යානුකූලව සිතා බලා සත්‍යය හා අසත්‍යය කුමක්ද යන්න ඉතා පැහැදිලිව විමසා  බලා  නිගමනයකට  එළඹීමයි  අප  විසින්  අනිවාර්යයෙන්ම  කලයුතු  වන්නෙ.

සත් කුළ පවු -භෞතික ලෝකය පිලිබඳව බෞද්ධ මතය

මේ පිළිබඳව බෞද්ධ ශබ්ද කෝෂයේ (පිටු 1497 – 1498) ඉදිරිපත් කොට ඇති අර්ථ දැක්වීම සඳහන් කොට ඉන්පසුව විශුද්ධි මග්ගයේ සඳහන් විස්තර බුත්සරණ කර්තෘ ලියා ඇති ආකාරය ඉදිරිපත් කරන්නට කැමැත්තෙමු. මේ සියල්ල භෞතික ලෝකය පිලිබඳව බෞද්ධ මතය වන අතර යථාර්තවාදීව හා බුද්ධිමත්ව සිතා බලා මෙම කරුණු ගැන නිගමනයකට එනු ඇතැයි අපි අපේක්ෂා කරන්නෙමු.  භෞතික  ලෝකය ගැනවත් නිවැරදි හා විද්‍යාත්මක මතයක් ඉදිරිපත් කරන්නට බැරි ඉගැන්වීමක් තුලින් නොපෙනෙන ලෝක ගැන හා මරණින් මතු ජීවිත පිළිබඳව දක්වන කරුණු කෙසේ නම් පිලිගන්නටද?

ඔබම සිතා බලන්න.’සත් කුළ පව්ව (සං. සප්තකුටපව_ත) මහමෙර වටා ක‍්‍රමයෙන් උස්වන සේ පිහිටා ඇති පර්වත සත, එ්වා යුගන්ධර ඊශධර, කරවික, සුදර්ශන, නේමින්ධර, විනතක, අශ්ව කරණ යන නම්වලින් හැඳින්වේ.v (බෞද්ධ ශබ්ද කෝෂය – පිටු 1497 – 1498)

දැන් විශුද්ධි මග්ගයේ කරුණු බුත්සරණයෙහි සඳහන් කොට ඇති අයුරු බලමු.

’තවද, සුගන්ධර පව_ත තෙමෙ සුවාසූදහසක් (84,000* පමණ යොදුන් උස ඇත්තෙ යැ. (84000×16 = සැතපුම් 1,344,000). ඉන් දෙසාළිස්දහසක් (42000) යොදුන් ගැලී සිටියෙ යැ. දෙසාළිස් දහසක් යොදුන් නැඟී සිටියෙ යැ, ඊෂධර පව_තය දෙසාළිස්දහසක් පමණ යොදුන් උස ඇත්තෙ යැ. ඉන් එක්විසිදහසක් (21000) යොදුන් පමණ ගැලී සිටියෙ යැ. එක්විසිදහසක් යොදුන් නැඟී සිටියෙ යැ, කරවීක පව_තය එක්විසිදහසක් පමණ යොදුන් උස ඇත්තෙ යැ. ඉන් දසදහස් පන්සීයක් යොදුන් පමණ  ැලී සිටියෙ යැ, දසදහස්පන්සීයක් යොදුන් නැඟී සිටියෙ යැ, සුදශ_න පව_තය දසදහස්් පන්සියක් පමණගයොදුන්  උස  ඇත්තෙ  යැ,  ඉන් පන්දහස්දෙසියපනස්  යොදුන්  පමණ  ගැලී  සිටියෙ  යැ, පන්දහස්දෙසියපනස් යොදුන් නැඟී සිටියෙ යැ, නෙමීන්ධර පව_තය පන්දහස්දෙසීයපනස් යොදුන් පමණ උස ඇත්තෙ යැ. ඉන් දෙදහස් සසියපස්විසි යොදුන් පමණ ගැලී සිටියෙ යැ, දෙදහස් සසියපස්විසි යොදුන් නැඟී සිටියෙ යැ, විනතක පව_තය දෙදහස් සසිය පස්විසි යොදුන් පමණ උස ඇත්තෙ යැ, ඉන් එක්දහස් තුන්සියදොළොස් යොදුන් දෙගවු පමණ ගැලී සිටියෙ යැ, එක්දහස්තුන්සියදොළොස් යොදුන්

දෙගවුවක් නැඟී සිටියෙ යැ, අශ්වකණ_ පව_තය එක්දහස්තුන්සිය දොළොස් යොදුන් දෙගවු පමණ උස ඇත්තෙ යැ, ඉන් සසියපනස් යොදුන් ගවුවක් පමණ ගැලී සිටියෙ යැ, සසියපනස්යොදුන් ගවුවක් නැඟී සිටියෙ යැvයි කියා තමන් ගෙ ඥානයෙන් සිරිසිඳැ දත්නා වූීබුදුන් සරණ යෙමි’

බුත්සරණ යායුතු – (බුත්සරණ. පිටු 43-44)

පටිච්ච සමුප්පාදය තර්කානුකූල හෝ කාලින එකක් නොවේ

බුදු දහමේ පදනම ලෙස සැලකෙන පටිච්ච සමුප්පාදය තර්කානුකූල හෝ කාලික එකක් නොව

1’ පණ්ඩිත හාමුදුරුවරු තමන්ගේ පාණ්ඩිතය පෙන්වීමට සරල දේ ගැඹුරින් පෙන්වීමට පසුබට නොවූ බව අභිධර්ම පිටකයෙන් පෙනේ’ පටිසන්ධි සිත් ගැන කරන විග්‍රහය මීට කදිම නිදසුනකි’ බුදුන් නොදෙසූ දෙයක් ගැන ඔවුන් ගිය ගැඹුර ඉන් දැක්වේ’

2’ තවත් වැදගත් හේතුවක් වූයේ පුනර්භවය ඔප්පු කිරීමට සැමවිටම මඟක් සෙවු සූත්‍ර පිටක සම්පාදකවරු පටිච්ච සමුප්පාදයෙන් ද අවස්ථාවක් ලබා ගැනීමට පසුබට වී නැත’ එහි විඤ්ඤාණ පච්චයා නාමරූප කී විට සිරුරක් නොමැතිව විඤ්ඤාණයට පැවතිය හැකි බව පෙන්වයි’ එවිට ගන්ධබ්බ මතය සනාථ වේ’ චුති සිතට මවුකුසක් සොයා යෑමට අවකාශ ලැබේ’

3’ නියම තත්ත්වය අනුව නාමරූප පච්චයා විඤ්ඤාණ යයි පැවසුවහොත් තවත් ප්‍රශ්ණයක් මතුවේ’ දම්වැල සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් කිරීමට සිදුවේ සලායතන ඇතිවන්නේ නාමරූප මතය’ ඒ අනුවයි විඤ්ඤාණය ඇතිවන්නේ’ චක්ඛු විඤ්ඤාණය සෝත විඤ්ඤාණය ආදි වශයෙන් විඤ්ඤාණය පහල වන්නේ පංචේන්ද්‍රිය මුල්කරගෙන බව ධර්මය උගන්වයි’ මේ අනුව ද දම්වැල වෙනස් කිරීමට සිදුවන්නේය’ එසේ කිරීමේ දී අවිද්‍යාවෙන් ආරම්භවීමද ප්‍රශ්ණයක් වනු ඇත’ අවිද්‍යාව ඇතිවන්නේ මිනිස් සිත්වල බැවින් මුල් ස්ථානයේම මිනිසෙකු සිටීම අවශ්‍යය’එහෙත් අවාසනාවට මිනිසෙකු නොමැතිව අවිද්‍යාව හටගැනීමට හෝ පැවතීමට නොහැකි බව ඔවුන්ගේ ච්න්තනයට ගෝචර නොවූ බව පෙනේ’

අවිද්‍යාවට ‘බුදු දහමේ මූලික ඉගැන්වීම්” ග්‍රන්ථයේ දී ඇති අර්ථය දෙසට නැවත අවධානය යොමු කරමු’ මෙහි දක්වා ඇත්තේ අවිද්‍යාව යනු චතුරාර්ය සත්‍යය නොදැන සිටීමයි’ මිනිසෙකු නොමැතිව චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කර නොගැනීමක් ගැන සඳහන් කරන්නේ කුමන පදනමකින් ද යන්න අවබෝධ කර ගැනීමට දුෂ්කර කාර්යයකි’

අවිද්‍යාව නිසා ඇතිවන්නේ සංඛාරය’ සංඛාර නැවත වරක් තුන් ආකාරයෙන් ඇතිවිය හැකි බව දක්වා ඇත’ එනම් කාය සංඛාරා” වාචී සංඛාරා හා චිත්ත සංඛාරා යන තුන් ආකාරයෙන් දැක්වෙන් කුශලා කුශල කර්ම ඵලයයි’ මහාචාර්ය රේරුකානේ චන්දවිමල මහානාහිමියන්ගේ අදහස් පහතින් දක්වා ඇත්තෙමු’

“ශරීරය උපකරණයක් කොට ගෙන එහි ආධාරයෙන් කර්මය සිදු කරන කුශලා කුශල චේතනාව කාය සංඛාරා නම් වේ’ මලක් පුදන තැනැත්තා එය සිදු කරනුයේ මල අතින් ගෙන පූජාසනයෙහි තැබීමෙනි’ අතේ උපකාරය නැතිව මල් පිදීමේ චේතනාවට පමණක් එය කළ නොහැකිය’ එබැවින් අතින් ගෙන මල් පුදන්නාවූ කුශල චේතනාව කාය සංඛාරයකි’ සතකු මරන තැනැත්තා එය කරනුයේ අතින් හෝ අතින් ගත් ආයුධයකිනි’ ශරීරයේ ආධාරය නැතිව චේතනාවටම ප්‍රාණ වධය නොකළ හැකිය’ එබැවින් සතෙකු මරණ්නාවූ ප්‍රාණ ඝාත චේතනාව කාය සංඛාරයකි’ වචනය උපකරණයක් කොට ගෙන එහි ආධාරයෙන් කාර්ය සිදුකරන චේතනාව වාචී සංඛාර නම් වේ’ කථා කිරීමේ මාර්ගයෙන් ක්‍රියා සිද්ධිය කරන චේතනාවෝ වාචී සංඛාරයෝය’ කයේ හෝ වචනයේ හෝ උපකාරයක් වුවමනා නැති මෙත් කිරීම් ද්වේෂ කිරීම් ආදි වශයෙන් පවත්නා කුශලා කුශල චේතනාවෝ චිත්ත සංඛාරයෝය’ (පටිච්ච සමුප්පාදය විවරණය – පිටු 28)

උගත් නායක හාමුදුරුවන් වහන්සේ සංඛාර විස්තර කර ඇති ආකාරය ඉතා අපූරු වූවත් මිනිසෙකු නොමැතිව” කාය” වාචී හා මනෝ සංඛාර සිදුවන්නේ කෙසේ ද යන්න පැහැදිලි

කරන්නට අපොහොසත්වී ඇත’ පටිච්ච සමුප්පාදයේ කරුණු අවිද්‍යාත්මක මෙන්ම යථාර්තයට ගැලපෙන ආකාරයට සකස් වී නොමැති බව දැක්වීමට මෙය තවත් සාධකයකි’ මේ පිළිබඳව තවත් මතයක් විමසා බලමු’

අභිධර්ම විශාරද පණ්ඩිත ත්‍රිපිඨකාචාර්ය ලසන්ත රත්න ගොඩ මහතා රචිත ර්‍ණසියලූ සංස්කාර ධර්ම නැසෙන සුළුය” යන ග්‍රන්ථයෙන් පහත සඳහන් කොටස උපුටා දක්වා ඇත්තෙමු’ ‘සංඛාර යනු චේතනාවයි’ චෛතිසික සිතිවිලිය කියාද එයට කියනු ලැබේ අපි ඇසින් රූප ද” කණින් ශබ්ද ද” නාසයෙන් සුවඳ හෝ දුඟඳ ද” දිවෙන් රස ද” කයින් පහස ද” මනසින් හඳුනා ගන්නා අරමුණු ද නිසා චේතනාවන් පහළ වේ’ ඇසින් රූපයක් දැකීම නිසා එයට අනුගතව චේතනා පහළ වෙයි’

එයට රූප සංචේතනා යැයි කියන ලැබේ’ එපරිදිම ශබ්ද සංචේතනා ගන්ධ සංචේතනා රස සංචේතනා 9 පොට්ඨබිබ සංචේතනා ධර්ම සංචේතනා යනුවෙන් සයාකාරය’” (සියලූ සංස්කාර ධර්ම නැසෙන සුළුය පිටු 75)

පටිච්ච සමුප්පාදයේ කරුණු සහ ඉහත අදහස් සැසඳීමේදී අපට අවබෝධ කර ගැනීමට නොහැකි කරුණු කිහිපයක් මතු වන්නේය’ අවිද්‍යාව නිසා සංඛාරා ඇති වන්නේ අතීත භවයේදීය’ වර්තමාන භවයේ පටිච්ච සමුප්පාද චක්‍රයේ තුන්වන පුරුකවූ සළායතන හය එනම් චක්ඛු” සෝත” ඝාන” ජීව්හා” කාය හා මන ආයතන හය මගින් සිදුවන ක්‍රියා අතීත ආත්මයේ සංඛාරා ඇතිවන්නට හේතුවශයෙන් දක්වා තිබීම පටිච්ච සමුප්පාදයේ පදනම් විරහිත භාවය විදහා දක්වන තවත් සාධකයක් ලෙස අපි දකින්නෙමු’ සංස්කාර හේතු කොට ගෙන විඤ්ඤාණය හට ගනියි යන පටිච්ච සමුප්පාද සංකල්පය ද විමසා බලමු’ විඤ්ඥාණය යනු දැනීම හෙවත් සිත බව මහාචාර්ය රේරුකානේ චන්දවිමල මහා නායක හාමුදුරුවන් තමන්ගේ පටිච්ච සමුප්පාද විවරණය (පිටු 34) ග්‍රන්ථයෙහි දක්වා ඇත’ හුදෙක් කර්ම යයි හඳුන් වන්නේ ද චේතනාවයි’

චේතනා හං භික්ඛවේ කම්මං වදාමි යනුවෙන් එය සඳහන් වී ඇත’ එහෙයින් කර්ම රැස්වීමට ද චේතනාව උපස්ථම්බයක් වනු ඇත’ සංඛාරා යනු කර්මය බව මෙයට පෙර රේරුකානේ චනදවිමල මහා නායක හාමුදුරුවන් වහන්සේ පැහැදිලි කළ කොටස උපුටා දක්වා ඇත්තෙමු’ සංඛාරා හෙවත් කර්මය නිසා විඤ්ඤාණ හෙවත් සිත ඇතිවන්නේ ද නැතිනම් විඤ්ඤාණ හෙවත් සිත මුල්කරගෙන සංඛාරා හෙවත් කර්මය ඇති වන්නේ ද යන්න ඕනෑම අයෙකුට තෝරා බේරා ගත හැකි ගැටළුවකි’

විඤ්ඤාණය හේතුකොට ගෙන සංඛාර හෙවත් කර්මය හෙවත් ක්‍රියා ඇතිවන බව පිළිගැනීමට කිසිවෙකුට අපහසුතාවයක් තිබිය නොහැක’ නමුත් පටිච්ච සමුප්පාද චක්‍රයේ මෙය දක්වා ඇත්තේ සංඛාරා හෙවත් කර්මය හෙවත් ක්‍රියා නිසා විඤ්ඤාණය හෙවත් සිත ඇතිවන බවය’ මෙය ඉතාමත්ම අවිද්‍යාත්මක කරුනු දැක්වීමකි’ තවද විභංග පාළියෙහි චක්ඛු විඤ්ඤාණය සෝත විඤ්ඤාණය ඝාන විඤ්ඤණය” ජිව්හා විඤ්ඤාණය” කාය විඤ්ඤණය” මනෝ විඤ්ඤාණය යන මේ සය සංස්කාර හේතුවෙන් හටගන්නාවූ විඤ්ඤාණය යයි දක්වා ඇත’ සලායතන හටගැනීමකින් තොරව මෙම විඤ්ඤාණය හට ගැනීමට නොහැකි බව ඕනෑම අයෙකුට අවබෝධ කර ගැනීමට දුෂ්කරතාවයක් ඇතැයි නොසිතන්නෙමු’

නාමරූප හට ගැනීමකින් තොරව විඤ්ඤාණය හට ගැනීමට නොහැකි බව මෙයට ඉහත සාකච්ඡා කළෙමු’ මෙම සියලූ කරුණු දෙස බුද්ධිමත්ව හා විචාර චින්තනයෙන් යුක්තව විමසීමක් කිරීමේ දී සැමට පැහැදිලි වන ඉතා වැදගත් සාධකය නම් බුදු දහමේ අත්තිවාරම ලෙස හැඳින්වෙන පටිච්ච සමුප්පාද ධර්මය එකිනෙකට අසම්බන්ධ” අපැහැදිලි” ව්‍යාකූල අදහස් මාලාවක එකවතුවක් විනා අනි කිසිවක් නොවන බවය’ මෙය තර්කානුකූල හෝ යථාර්තවාදී හෝ නොවන අදහස් මාලාවන්හි එකතුවක් පමණකි

 

 

පටිච්ච සමුප්පාද ධර්මය’(බෞද්ධ හේතු ඵල වාදය)

හේතුඵල වාදය එක්තරා අයුරකින් විද්‍යාත්මක සංකල්පයක් ලෙස දැක්විය හැක’ ඒ නිසා බුදුදහමේ විස්තරවන පටිච්ච සමුප්පාද ධර්මය විද්‍යාත්මක හේතුඵල වාදයක් ලෙස දක්වන්නට නූතන බෞද්ධයන් දැවැන්ත ප්‍රයත්නයක යෙදී සිටිත්’ සත්‍යය සොයන්නන් ලෙසින් මේ පිළිබඳව සවිස්තරාත්මකව කරුණු විමසා බැලීම අපගේ වගකීම වන්නේය’ මහා වග්ගපාලියේ (1:84) අස්සජී තෙරණුවෝ උපතිස්ස පිරිමැජියාට පහත සඳහන් අයුරින් සඳහන් කල බව දැක්වේ’

යෙ ධම්මා හේතුප්පභවා

තෙසං හෙතුං කථා ගරතා ආහ

තෙසං ච යො නිරොධො

එවං වාදි මහා සමණො

අර්ථය: හේතුවෙන් හටගත් යම් දහමක් වේද ඒවායේ හේතු ද ඒවායේ නැතිවීම ද තථාගතයන් වහන්සේ දේශනා කළහ’ මහා ශ්‍රමණයන් වහන්සේගේ දෙසුම එබඳුය’ පහත සඳහන් කොටස බුදු දහමේ මූලික ඉගැන්වීම් :ෂීඊභ 9558625 – 11 – 6- යන ග්‍රන්ථයෙන් උපුටා දක්වන්නට කැමැත්තෙමු’

බුදු දහමෙහි හරය හේතුඵල වාදයයි’ තමන් වහන්සේ කෙලෙසුන් නසා බුද්ධත්වයට පත්වූයේ පටිච්ච සමුප්පාද ධර්මය අවබෝධ කර ගැනීමෙන් බව බුදු හාමුදුරුවෝ අරියපරියෙසන සූත්‍රයෙහි දී දේශනා කළහ’ (මජAජිම නිකාය -1” 408 – අරිය පරියෙසන සූත්‍රය’) සත්වයා සසර සැරි සරන්නේ මේ

දහම අවබෝධ කර ගැනීමට නුපුළුවන් වීම නිසා බව වරක් ආනන් ද හිමියන් අමතා වදාළහ’ (දීඝ නිකාය 1” 80 – මහා නිදාන සූත්‍රය) පටිච්ච සමුප්පදාය දකින්නා ධර්මය දකින බවත් ධර්මය දකින්නා පටිච්ච සමුප්පදාය දකින බවත් මහා හක්ථීපදෝ පම සූත්‍රයෙහි දී දේශනා කරන ලද්දේය’ මේ අනුව සිතන

විට බුද්ධ ධර්මයෙහි විශේෂ වූ ඉගැන්වීම පටිච්ච සමුප්පාද යයි’ එය ත්‍රි ලක‍ෂණය” චතුරාර්ය සත්‍යය මෙන් මූලික ඉගැන්වීමක් පමණක් ද නොවෙයි’ සියලූම බෞද්ධ ඉගැන්වීම් එම නි්‍යාය ධර්මයට අනුකූලව විස්තර කොට තිබේ ආගම් අතරින් බුදු සමයට විශේෂ වූ තැනක් ලැබීමට පටිච්ච සමුප්පාද ධර්මය හේතු වෙයි’

එසේ වන්නේ කරුණු දෙකක් නිසාය’ එනම්:-

1’ ඒ මගින් දේව නිර්මාණය ප්‍රතික්ෂේප වීම හා

2’ ආත්ම සංකල්පය බැහැර වීමය’

බ්‍රාහ්මණ (හිනzදු) යුදෙව්” ක්‍රිස්තියානි” ඉස්ලාම් ආගම් දේව නිර්මාණවාද අගම්ය’ එනම් ඊශ්වරයෙකු (දෙවියෙකු) විසින් ලෝකය මවන ලද බව පිළිගන්නා අගම්ය’ මැවුම්කරු දෙවියෙකුගෙන් තොරව ලෝකය පවතින ආකාරය පටිච්ච සමුප්පාද ධර්මයෙන් හෙළි කෙරෙයි’ මිනිසා තුළ ආත්මයක් ඇතැයි ද මේ ආගම් සියල්ලම පිළිගනියි’ බුදු සමය ආත්මයක් නැතැයි කියයි’ දෙවියන් වහන්සේ ද ආත්මය ද ප්‍රතික්සේප කරන ඇතැම් ආගමක් ලෝකය ද” මිනිසා ද හේතුවක් ප්‍රත්‍යයක් නැතිව ඉබේ පවතින බව ප්‍රකාශ කරයි’ දෙවියන් වහන්සේ ද ආත්මය ද ප්‍රතික්ෂේප කරන බුදු දහම මිනිස් ක්‍රියාවලට හේතුවක් ප්‍රත්‍යයක් නැතැයි යන්න ද බැහැර කරයි’

ලෝකයේ පැවැත්ම ද ජීවිතයේ ක්‍රියාකාරිත්වය ද සිදුවන නීතිය පටිච්ච සමුප්පාද ධර්මය බව බුදු දහම පෙන්වා දෙයි’ (බුදු දහමේ මූලික ඉගැන්වීම් – පිටු 61-62)

සංයුක්ත නිකායේ අචේල කස්සප සූත්‍රයේ සඳහන් කරුණු පහතින් ඉදිරිපත් කර ඇත්තෙමු’

*කි්‍රියාව කරන්නාම ප්‍රතිඵල බුක්ති විඳියි යනුවෙන් කීම ශාස්වන දෘෂ්ටියයි’ (එනම් පුද්ගලයා තුළ දිගින් දිගටම අඛණ්ඩව පවතින ආත්මයක් ඇත යන පිළිගැනීමයි’) එය එක අන්තගාමි බවකි’ අනෙකෙක් ක්‍රියා කරයි’ අනෙකෙක් ප්‍රතිඵල බුක්ති විඳියි යැයි කීම උච්ඡේද දෘෂ්ටියයි’ එය අනෙක් අන්තයයි’ මේඅන්ත දෙක බැහැර කොට තථාගතයන් වහන්සේ මධ්‍ය වූ මාර්ගයකින් දහම් දෙසති’ ඒ මෙසේය’

අවිද්‍යාව හේතු කොට ගෙන සංස්කාර හටගනියි’

සංස්කාර හේතු කොට ගෙන විඤ්ඤාණය හටගනියි’

විඤ්ඤාණය හේතු කොට ගෙන නාම රූප හටගනියි’

නාමරූප හේතු කොට ගෙන සළායතන හටගනියි’

සළායතන හේතු කොට ගෙන ස්පර්ශය හටගනියි’

ස්පර්ශය හේතු කොට ගෙන වේදනා හටගනියි’

වේදනා හේතු කොට ගෙන තණ්හාව හටගනියි’

තණ්හාව හේතු කොට ගෙන උපාදාන හටගනියි’

උපාදාන හේතු කොට ගෙන භවය හටගනියි’

භවය හේතු කොට ගෙන ජාතිය හටගනියි’

ජාතිය හේතු කොට ගෙන ජරා මරණ ශෝක පරිදේව දුක් දොම්නස් හටගනියි’

ඉහතින් යොදා ඇති පදයන් හි අර්ථය පළමුව පැහැදිලි කර ගනිමු’

අවිද්‍යාව : නොදැනීමයි’ කුමක් නොදැනීම ද?

දුක (දුක්ඛ) දුක හටගන්නා හේතුව (සමුදය) දුක නැතිවීම (දුක්ඛ නිරෝධය) දුක නැති කරන මඟ (මග්ග සට්පදා) යන කරුණු නොදැනීමයි’

එනම් චතුරාර්ය සත්‍යය නොදැනීමයි’ සංඛාර : කාය සංඛාර” වාඩී සංඛාර” චිත්ත සංඛාර යන තුන් ආකාරයෙන් දැක්වෙන කුශලා කුශල කර්ම ඵලයයි’ විඤ්ඤාණය: චක්ඛු (දැකීමේ ඉන්ද්‍රිය) සෝත (ඇසීමේ ඉන්ද්‍රිය) ඝාන (ගඳ සුවඳ දැනීමේ ඉන්ද්‍රිය) ජිව්හා (දිව) කය (ශරීරය) මන (මනස) යන සය ආකාරයෙන් පහළ වන සිත්ය’

නාමරූප: නාම – වේදනා” සඤ්ඥා” චේතනා එස්ස මනසිකාර යන පසයි’

රූප – පඨවි ආපෝ තේජෝ වායෝ යන මහා භූත රූප සතර හා ඒවා නිසා හට ගැනෙන උපාදාය රූප විසි හතරයි’ සළායතන: චක්ඛු” සෝත” ඝාන” ජිවිහා” කාය මන යන ආයතන සයයි’ ඵස්ස : ඉන්ද්‍රිය සහ අදාළ අරමුණු සය ස්පර්ශ වීමයි’ වේදනා : ඉන්ද්‍රිය හා අරමුණු ස්පර්ශවීමෙන් ඇතිවන වේදනා සයයි’

තණ්හා: රූපාදි අරමුණු සය කෙරෙහි ඇතිවන තෘෂ්ණාවයි’ උපාදාන: සිතින් දැඩි සේ අල්ලා ගැනීමයි’ භව: කාම” රූප” අරූප යන ති්‍රවිධ භවයයි’

ජාති: ඒ ඒ සත්ව නිකායෙහි හට ගැනීමයි’ පිළිසිඳ ගැනීමයි’ ඉපදීමයි’ ස්කන්ධ පහළ වීමයි’ ආයතන පිහිටීමයි’

*ජරා: දිරා යාමයි’ දත් වැටීම” කෙස් පැසීම” ඇඟ රැලි වැටීම” ආයුස පිරිහීම” ඉන්ද්‍රිය මෝරා යාම” වයස් ගතවීම යන දුක් රැසයි’

මරණ: ඒ ඒ සත්ත්වයින් තම තමන් අයත් සත්ත්ව නිකායෙන් වෙන්වීම ඉවත්වීම මිය යාම ශරීරය හැර දැමීම’

සෝක: සිතින් විඳින දුකයි’ පරිදේව යනු වැළපීමය’ දුක්ඛ යනු කායික දුක්ය’ දෝමනස්ස යනු සිතේ ඇතිවන කනස්සලූ ස්වභාවයයි’ උපායාස යනු දුක් විඳීම නිසා ඇතිවන දැඩි වෙහෙසයි’ පටිච්ච සමුප්පදායෙහි යොදා ඇති වචනයන්හි විග්‍රහය උපුටා ගනු ලැබුවේ බුදු දහමේ මූලික ඉගැන්වීම් ග්‍රන්ථයෙනි’

මජජිම නිකායේ – මධුපිණ්ඩික හා මහා හත්ථීපදොපම සූත්‍රයන් හි ද පටිච්ච සමුප්පදායට අදාළ කරුණු සඳහන් කොට ඇත’

ඉහත අංග දොළොසකින් සමන්විත ආකාරය හැරුණු විට වෙනත් ක්‍රමවලින් ද පටිච්ච සමුප්පාද ධර්මය විස්තර වෙයි’ මජජිම නිකායේ චූල සකුලූදායින් සූත්‍රයේ විස්තර පහතින් දක්වා ඇත්තෙමු’

අස්මිං සති ඉදං හොති

ඉමස්ස උප්පාදා ඉදං උප්පජAජති’

අස්මිං අසති ඉදං න හොති

ඉමස්ස නිරෝධා ඉදං නිරුජAඣති

මෙහි තේරුම වන්නේ:-

මෙය ඇතිවිට මෙය වෙයි’

මෙහි ඉපදීමෙන් මෙය උපදියි’

මෙය නැතිවිට මෙය නොවෙයි’

මෙය නැතිවීමෙන් මෙය නැතිවෙයි යන්නයි’

මෙය වඩාත් සරලව වල්පොල රාහුල හිමියන් තමන්ගේ ග්‍රන්ථයේ විස්තර කොට ඇත්තේ පහත සඳහන් අයුරිනි’

A ඇතිවිට ඊ වෙයි’

A ඉපදීමෙන් ඊ උපදියි’

A නැතවීට ඊ නොවෙයි’

A නැතිවීමෙන් ඊ නැතිවෙයි

ඉහතින් දක්වා ඇත්තේ ඉතා සරල ඉගැන්වීමකි’ නමුත් බෞද්ධ ඉගැන්වීම් තුළින් ඉදිරිපත් කරණුයේ සංයුක්ත නිකායේ අචේල කස්සප සූත්‍රයෙන් හා මජAජිම නිකායේ මහා තණ්හා සංඛ්‍ය සූත්‍රයෙන් ඉදිරිපත් කරණ අවිධ්‍යාවෙන් ආරම්භවී ජරා මරණයෙන් අවසන් වන කරුණු දොළොසකින් යුක්ත වූ ඉගැන්වීමයි’

මේ පිළිබඳ විමසුමක් පහතින් ඉදිරිපත් කර ඇත්තෙමු’

1) මෙය අදාළ වන්නේ මිනිසාට පමණයි’ මෙය විශ්ව සනාථන දහමක් ලෙස ඉදිරිපත් කළ නොහැක’

2) මෙය හේතුඵල ධර්මයක් නම් අවිද්‍යාවට හේතුවක් තිබිය යුතුය’ ඊට හේතු සොයන මජජිම නිකායේ ටීකාව දක්වන්නේ පෙර ආත්මයේ අවිද්‍යාව මේ ආත්මයේ අවිද්‍යාවට හේතුව බවත් පෙර ආත්මයේ අවිද්‍යාවට හේතුව ඊට පෙර ආත්මයේ අවිද්‍යාව බවත් මෙපරිද්දෙන් සංසාරයේ මුල දක්වා යනතෙක් මේ හේතුව දක්වයි’ මෙසේ බලන කල මුල් හේතුව සොයා ගැනීම සඳහා සසර ආරම්භයට යෑමට සිදුවේ’ මේ අඩුපාඩුවෙන් මිදීමට දෝ දම්වැලක් වශයෙන් මුලින් ඉගැන්වූ පටිච්ච සමුප්පදාය චක්‍රයක් බවට පත්කරන ලදී’

එවිට කවය අවිජජාවෙන් ආරම්භ වී මරණින් කෙළවරවේ’ මේ චක්‍රය දෙස බලන්නෙකුට පෙනී යන්නේ අවිජජාවට පෙර සඳහන් වන්නේ මරණය බවයි’ මේ අනුව අප විසින් පිළිගැනීමට සිදුවන්නේ අවිජජාවට හේතුව මරණය බවය’ මෙය කාහට නම් පිළිගත හැකි දෙයක් ද? මුල් හේතුව සම්බන්ධයෙන් ද බුදු දහම තුළ බරපතල ගැටළුවක් ඇත්තේය’ මුල් හේතුව නොමැතිව හෝ නොදැනුවත්ව කොහෙත්ම විද්‍යානුකූල හේතු ඵල වාදයක් ගොඩ නැඟිය නොහැකි බව ඕනෑම අයෙකුට අවබෝධ වනු ඇතැයි විශ්වාස කරන්නෙමු’ මේ සම්බන්ධව ආචාර්ය කිරින්දේ ශ්‍රී ධම්මානන් ද මහා නා හිමි රචිත බෞද්ධ විශ්වාස විමර්ශනය ග්‍රන්ථයෙන් පහත සඳහන් කොටස උපුටා දක්වන්නට කැමැත්තෙමු’

*මුල් හේතුවක් නොමැතිව ලෝකය ඇති වූයේ කෙසේ දැයි තේරුම් ගැනීම අපට ඉතා දුෂ්කරය’

ආරම්භයේ දී ඒ පළමු හේතුව කෙසේ ඇති වී දැයි අවබෝධය වඩාත් දුෂ්කර වී ඇත’ බුදුරදුන් පවසන පරිදි ජීවිතයේ හෝ කිසියම් දෙයක මුල් හේතුව සොයා ගැනීම සිතීමට පවා උගහට කරුණකි’ හේතු විපාක චක්‍රයෙහි පළමු හේතුව සමාවබෝධ නොවන්නකි’ ජීවිතයේ මූලාරම්භය පිළිබඳව බුදු රදුන් ප්‍රකාශ කොට ඇත්තේ මෙසේය’

*ආවර්තන (නැවත නැවත සිදුවන) සැරි සැරීම් ඇති සංසාර ගමනෙහි ජාති ජරා මරණ චක්‍රයේ කෙළවරක් හඳුනා ගැනීමට බැරි තරම්ය’ සත්වයා අවිද්‍යාවෙන් අඳුරුව තෘෂ්ණාවෙන් බැඳී ඇත’ එම සත්වයන්ගේ පළමු වටහා ගැනීම ප්‍රත්‍යක‍ෂකළ නොහේ’” අනතමග්ග සූත්‍රය’

එමනිසා බුදුරදුන් වදාරා තිඛෙන්නේ විශ්වයේ ආරම්භයක් නොමැත්තේය’ එය අවබෝධ කළ නොහැක්කේය’ යනුවෙනි’ (බෞද්ධ විශ්වාස විමර්ශනය – පිටු 133-134) නමුත් නූතන විද්‍යාත්මක සිද්ධාන්තයන් මෙයට හාත්පසින්ම වෙනස් මතයක් ඉදිරිපත් කරයි’

තාපගති විද්‍යා සිද්ධාන්ත :- පහතින් දක්වා ඇත්තෙමු’

1’ පළමුවන සිද්ධාන්තය: විශ්වයේ ඇති ස්කන්ධ – ශක්ති ප්‍රමාණය නියතයකි’ :(TOTAL AMOUNT OF  MASS – EN ERGY IN THE UNIVERSE IS CONSTANT)

2’ දෙවන සිද්ධාන්තය: ප්‍රයෝජනයට ගත හැකි ශක්ති ප්‍රමාණය හීන වෙමින් පවතී’ එනම් යාන්ත්‍රික කාර්යයන්ට පරිවර්තනය කර ගැනීමට පද්ධතියෙන් ලබාගත නොහැකි ශක්ති ප්‍රමාණය වැඩිවෙමින් පවතී’(THE AMOUNT OF ENERGY AVAILABLE  FOR WORK IS RUNNING OUT, OR ENTROPY IS IN CREASING TO  A MAXIMUM)

මේ පිළිබඳව අදහස් දක්වන විද්‍යාඥයින්ගේ මතය වන්නේ විශ්වයේ සම්පූර්ණ ස්කන්ධ – ශක්ති ප්‍රමාණය සීමා සහිත නම් හා ප්‍රයෝජනයට ගත හැකි ශක්ති ප්‍රමාණය හීන වෙමින් පවතින්නේ නම් කොහෙත්ම විශ්වය සදාතනිකව පවතින්නක් විය නොහැකි බවයි’ එසේ වූවා නම් දැනටමත් විශ්වයේ ඇති ප්‍රයෝජනයට ගත හැකි ශක්ති ප්‍රමාණය නැති වී ගොස් මුළු විශ්වයම විනාශ වී ගොස් අවසන් විය යුතුය’

විශ්වයට ආරම්භයක් ඇති නිසා ප්‍රයෝජනයට ගත හැකි ශක්ති ප්‍රමාණය උපයෝගි කර ගනිමින් එක්තරා ආකාරයක විනාශයක් කරා එය ගමන් කරමින් පවතින බව නූතන විද්‍යාත්මක සොයා ගැනීමයි’

විශ්වයට ආරම්භයක් නැතැයි පවසන බුදුන් වහන්සේගේ ප්‍රකාශණය සෘජුවම නූතන විද්‍යාත්මක සිද්ධාන්තයක් සමග ගැටෙන්නකි’